Borsada en çok karşılaştığımız 2 terimden biri olan manipülasyon fransızca kökenli bir sözcük olup karşılığı bir nevi dolandırıcılık anlamına gelmektedir. Bu terimi spekülasyon ile karıştırmamak gerekiyor. Spekülasyon ile arasında dağlar kadar fark olup borsada yapılması açık açık suç teşkil etmektedir. Bu suçu işleyen kişilerin tespit edilmesi durumunda hapis cezası ile karşı karşıya kalacaklarınıda söylemek gerekir. Spekülatif ise borsada tamamen yasal olup karşılığında herhangi bir ceza ile karşılaşmanız mümkün değildir.
Manipülasyon hareketleri ile borsada iki farklı çeşitte karşılaşabiliyoruz. Ama en yoğun kullanım olarak bilgi ve işlem bazlı piyasa dolandırıcılığı kullanılmaktadır. Bu işlemin şekli ne olursa olsun kesinlikle bu tür hareketlere başvurmamanız ve SPK tarafından belirlenmiş kurallara uymanız gerekmektedir. Bu iki kavram hakkında daha detaylı bilgilere ulaşmak adına yazımızın devamını okuyabilirsiniz.
Manipülasyon Nedir, Nasıl Yapılır , Çeşitleri Nelerdir?
Manipülasyon en net tanımıyla yatırımcılara yanlış fikirler vererek bu kişilerin hisse senedi alım – satımı yapmasına sebep olmaktır. Bu işlem sebebiyle borsada yatırım araçlarına ait fiyat gruplarına isteğe bağlı olarak kolayca etki edilebiliyor. Bu durum ise Sermaye Piyasası Kurumu (SPK) tarafından karşılığı ceza olan bir suç durumuna geliyor. Manipülasyonun en önemli amacı yatırımcıları kandırarak fiyatların yükselmesini veya düşmesini sağlamaktır. Bu şekilde yapılan işlemler 3. Kişilere bilgi sızdırarak haksız yolla kazanç sağlamalarına yol açar. Bu durumdan en fazla borsa hakkında bilgi sahibi olmayan yatırımcılığa yavaş yavaş adapte olan kişiler etkilenir.
Manipülasyon Nasıl Yapılır?
Manipülasyonu gerçekleştirmek için herhangi bir kişinin borsa hakkında bilgi sahibi olmasına kesinlikle gerek olmadığını bilmeniz gerekiyor. Bu durumda kişinin sadece ve sadece güvenilir ve ikna edici bir kişiliğe sahip olması yeterli olacaktır. Yatırımcılara onlara güven verecek ve para kazanma güdülerini etkileyecek fikirler vermesi gerekiyor. Son zamanlarda borsa işlemlerinin online ortamlara taşınması manipülatif hareketlerin azalmasına sebep olmuştur.
Manipülasyon Çeşitleri Nelerdir?
Aktif olarak işlem yapmaya izin veren tüm borsalar manipülatif hareketlerden çok etkilenmemek amacıyla bazı yasal düzenlemeler oluşturmuş ve yapılan düzenlemeler sürekli olarak piyasa durumuna göre güncellenmektedir. Manipülatif işlem çeşitleri hakkında sizlere bilgi vermek gerekirse;
Bilgi Bazlı Manipülasyon
Bu şekilde yapılan manipülatif hareketler tamamen yatırımcıların fikirlerini çelme yoluyla gerçekleşmektedir. Bazı kişiler tarafından aslı ve gerçeklik payı olmayan birçok fikir ortaya atılarak yatırımcıların ellerinde olan yatırım araçlarını satmaya veya farklı yatırım araçları satın almaya itmektedir.
İşlem Bazlı Manipülasyon
Borsa ile uzaktan yakından ilişkisi olan insanların bildiği gibi yatırım araçlarının sahip olduğu fiyat seviyeleri yatırımcıların alım – satım işlemlerine göre değişkenlik göstermektedir. Kısacası yatırımcıların yaptığı tüm işlemler yatırım enstrümanlarına etki etmektedir. İşlem bazlı manipülasyonda arz ve talebin ortaya çıkması engellenerek piyasanın doğal akışı bozulmaktadır.
Manipülatör Kime Denir?
Manipülatör tam anlamıyla piyasa üzerinde yatırımcılara aldatıcı fikirler vererek onları yanlış yönlendiren ve doğrudan yatırım araçlarının fiyatlarının yükselmesine sebep olan kişilere denir. Bu konuya örnek vermek gerekirse; “X hisse senedine elinde olan tüm paranı yatır, ileride kesin değerlenecek.” Ya da “Sahip olduğun Y hisse senedinin acilen satışını yap yoksa para kaybedeceksin.” gibi cümleler kurarak yatırımcılara yanlış fikirler verirler. Bu kişilerin eğer borsa hakkında bilgisi olmadığını düşünüyor ve güvenmiyorsanız karşınızdaki insan muhtemelen manipülatör olup kendi çıkarlarını düşünüyor olacaktır.
Manipülatörlerin genel olarak bakıldığında borsa hakkında tam bilgiye sahip olmadığı ve elinde bulunan yatırım araçlarının değerini yükseltmek için illegal yola başvuran kimseler olduğunu göreceksiniz. Bu kişilerden uzak durmaya özen göstererek yatırımlarınızı yönlendirmede sadece ve sadece kendi kararlarınızı baz almalısınız.
Forex Piyasalarında Manipülasyon
Hisse senedi piyasalarında olduğu gibiş forex piyasalarında da manipülasyon yapmak mümkündür. Özellikle son dönemde yurtdışı forex firmaları yatırımcıları yanlış bilgilerle manipüle etmektedir. Bu nedenle yatırımcıların forex şirketi seçiminde oldukça dikkatli olması ve iyi araştırma yapması gereklidir. Örneğin GalaFX firması FCA lisanslı olduğunu belirtmekte ancak FCA tarafından bu durum yalanlanmaktadır. Yani GalaFX'in FCA lisansı bulunmamakta ancak varmış gibi hareket ederek manipülasyon yapmaktadır. Bu tür forex şirketlerinden uzak durmanızda fayda olacaktır.
