Teknolojinin gelişmesi ile birlikte insanların birçok alışkanlıklarında veya tercihlerinde değişiklikler meydana gelmiştir. Bunlardan biride yatırım tercihleri. Yatırım ile teknoloji arasında nasıl bir bağlantı olabilir diye düşünülebilir. Teknolojinin insanlara kazandırdığı ve oldukça yaygın hale gelen mobil cihazlar, içeriğinde yazılımlar ile desteklenen uygulamaları sayesinde insan hayatını her alanda kolaylaştırmaktadır. Özellikle mobil cihazlarda bulunan bankacılık uygulamaları, kullanışlı ara yüzü ve içinde yer alan yatırım seçenekleri ile kullanıcıların işlemlerini hızlıca yapmasını sağlamaktadır. Borsada yatırım yapmakta bu kolaylıklardan biridir. Son zamanlarda borsaya olan ilginin artmasında bu faktörün etkisi oldukça yüksektir. Önceleri borsadan hisse senedi alıp satmak zahmetli ve zaman isteyen bir durum iken şuan artık bir saniye bile sürmemekte, bu da çok fazla işlem hacmine sebebiyet vermektedir.
Borsa Nedir? Borsada Yatırım Nasıl Yapılır?
Borsa, halka arz işlemi gerçekleşmiş olan firma hisselerinin aracı kurumların aracılığı ile alınıp satıldığı pazardır. Türkiye de Borsa İstanbul adıyla yer alan platform, hisse senetlerinin alınıp satılmasına aracılık eder, hisse senetlerinde ki spekülatif hareketleri denetler ve bunlarla ilgili düzenleme yapar.
Borsa da işlem yapabilmek için mutlaka bir aracı kurum veya banka ile çalışılması gerekmektedir. Yatırım yapmak istediğimiz şirkete ait hisselerin o anki piyasa fiyatı baz alınarak aracı kuruma talimat verilmek suretiyle alım veya satım emri verilir, aracı kurum talebimizi saniyeler içerisinde BİST’ e iletir ve alım veya satım süreci tamamlanır.
Borsada Fiyatlar Nasıl Belirlenir?
Gerçek piyasada ki fiyatların oluşumu ile borsada ki fiyat oluşumu arasında bir fark yoktur. Fiyatlar talebe ve arza bağlı olarak değişmektedir. Firma hisselerine olan talep fazla ise fiyatlar yükseliş trendine girecek, talep azalırsa hisseler düşüş trendine girecektir. Arz ve talebin kesiştiği noktada ise piyasa fiyatı oluşacaktır.
Firma ile ilgili beklentiler, piyasa beklentileri, ülkenin siyasi ve ekonomik durumu borsada hisselerin fiyatlarını etkileyen etmenlerdir.
Borsada Karanlık Oda Nedir?
Karanlık oda terimi sıklıkla duyduğumuz terimlerden bir tanesidir. Borsa İstanbul’ da seans iş günlerinde 10.00 da açılmakta, akşam saat 18.00 da kapanmaktadır. Bu işlem saatlerinde istenilen hisseler alınıp satılabilecektir. Peki 18.00 da seans kapandıktan sonra işlemler olduğu gibi durduruluyor mu? Hayır. Kapanış saati 18.00’ dan 18.05’ e kadar ki 5 dakikalık sürede emir toplama işlemleri devam etmektedir. Tabi bu 5 dakikalık süre içerisinde hisse fiyatlarında herhangi bir değişme olmayacaktır. 5 dakikalık süre dolduktan sonra alış ve satış emirleri arasında oluşan fark kadar eşleşme meydana geleceğinden hisse fiyatında bu orana dek gelen bir yükseliş veya azalış meydana gelecektir. Bu işlemlerin bütününe karanlık oda denilmektedir. Böyle bir tabir kullanılması, alış ve satış emirlerinin görülememesinden kaynaklandığını tahmin etmek zor olmayacaktır. Borsa açılış ve kapanış saatleri ile ilgili ayrıntılara buradan ulaşabilirsiniz.
Nasıl İşlem Yapılır?
Karanlık odada işlemler anlık olarak yapılmaz. Karanlık odadan çıkış saatine kadar emirler iletilir,oluşan emirler sonucunda ortaya çıkan fiyat belirlenir. Bu şekilde karanlık odadan çıkarken hisse senedinin fiyatı belli olur. Bu fiyat karanlık odada da denge fiyatı olarak görülür ancak anlık fiyat değişimleri yaşanabilir. Yani tam karanlık odadan çıkarken son saniyede yüklü bir işlem girilerek hissenin açılış fiyatı değişebilir.
Karanlık odada ki 5 dakikalık süre boyunca, hangi kurumun ne işlem açtığı görülemez ancak eşleşme fiyatı veya diğer bir adı ile denge fiyatına bakılarak, hisse senedinde alıcı ve satıcı sayısı görülebilir. Karanlık odadan çıkışta hisse senedinin maksimum ve minimum açılabileceği değerler bellidir. Gün sonunda gelebilecek önemli bir haber akışı veya beklenen bir açıklama olduğunda karanlık odada sert fiyat hareketleri yaşanabilir. Örnek verecek olur isek, bugün saat 18:02'de covid-19 aşısının bulundupu ve onay aldığı açıklansa hava yolu şirketleri ciddi bir primle karanlık odadan çıkış yaparlar. Yine firmanın bilanço açıklamak için son günü olabilir ve bilançoda beklentilere paralel olarak işlemler son anlarda artabilir, bu da beklenti yönünde fiyatlamaların sertleşmesini sağlayabilecektir. Bu ve buna benzer haber akışları karanlık odada hisse senedi fiyatlarını etkilemektedir. Burada işlem yaparken, eşleşme fiyatına dikkat etmek gereklidir.
Neden Karanlık Oda?
Borsada işlem yapılabilen bu süreye neden karanlık oda denildiği aslında basit bir düşünce ile açıklanabilir. Bu süre içerisinde anlık işlemler geçmediği için, nasıl bir fiyatlama olacağı bilinmez. Her ne kadar denge fiyatı görüntülenebilir olsa da, karanlık odadan hisse senedi çıkışı bazı durumlarda sürpriz fiyatlamalar ile çıkabilmektedir.
Karanlık Odada İşlem Yapmak Riskli mi?
Eğer beklentileriniz ve düşünceleriniz aynı yönde birleşiyorsa, karanlık odada işlem yapmanızda ekstra bir risk yoktur. Karanlık odanın riski gün sonu olmasıdır yani ertesi gün sabaha kadar oluşabilecek riskleri göze almış olursunuz. Eğer ki, o akşam veya ertesi gün açılışına kadar olumlu haber akışı bekliyorsanız, bu durumda karanlık odada alım işlemi yapmak mantıklı olacaktır. Ya da olumsuz haber akışı beklentiniz var ise, satış işlemi gerçekleştirmek mantıklı olabilecektir.
